Zwiększający się poziom hałasu generowanego przez otaczające nas współczesne środowisko, a w szczególności transport kolejowy i drogowy, ma szkodliwy wpływ na nasze zdrowie – zarówno fizyczne jak i psychiczne. Pojęcie hałasu odnosi się do dźwięków, które subiektywnie odczuwamy jako uciążliwe – najczęściej są to dźwięki długotrwałe o dużym natężeniu, które nie występują w sposób naturalny w przyrodzie.

Hałas, który utrzymuje się stale, doprowadza w drastyczny sposób do degradacji słuchu, obniża koncentrację, powoduje stany bólowe i dyskomfort. Aby łatwo zrozumieć istotę hałasu w przeciwieństwie do dźwięków przyjemnych, można pomyśleć o różnych rodzajach muzyki, która dla jednego odbiorcy może być przyjemna i relaksująca, podczas gdy dla innego drażniąca.

Z drugiej strony hałas to także czynnik fizyczny, który można precyzyjnie analizować dokonując pomiarów takich wartości jak poprzez ciśnienie akustyczne, częstotliwość dźwięku i poziom dźwięku. W zależności od poziomów wymienionych parametrów, hałas wpływa na otaczające środowisko w sposób proporcjonalny do ich wielkości.

Czym właściwie jest hałas?

Hałas to skomplikowane i trudne zjawisko we współczesnym społeczeństwie, które jest bardzo mobilne i przemieszcza się codziennie w każdym kierunku korzystając z każdego możliwego środka komunikacji. Każdy środek komunikacji generuje dźwięki, które powstają na skutek pracy części mechanicznych takich jak silniki, jednak nie należy jednak zapomnieć, że potężną ilość hałasu wytwarza też tarcie opon o powierzchnię drogi (kół pociągu o tory, po których się porusza) oraz przecinane powietrze, przez które stale „przebijają” się pędzące pojazdy.

Skutki wszechobecnego hałasu i jego wpływ na społeczeństwa w postaci obciążenia fizycznego i psychicznego były przedmiotem licznych badań naukowych w ostatnich latach. Hałas i jego konsekwencje stanowią również temat specjalnego raportu niemieckiej rady ekspertów ds. środowiska „Umwelt und Gesundheit” ( Środowisko i Zdrowie). Poziom hałasu szczególnie na naszych drogach nieustannie rośnie, stając się jednym z najpoważniejszych i najbardziej powszechnych problemów w krajach uprzemysłowionych. W mocno zaludnionych i uprzemysłowionych krajach, hałas stanowi większy problem niż jakiekolwiek inne zanieczyszczenie środowiska generowane przez przemysł.

Ruch drogowy jest zauważalnie najbardziej odpowiedzialny za wytworzenie większości hałasu w miastach, przed hałasem generowanym działalnością lotnisk i ruchu kolejowego.

Szacunki wskazują, że około 20% populacji Unii Europejskiej (czyli około 80 milionów ludzi) jest codziennie narażone na hałas komunikacyjny przekraczający 65 dB(A). Głównym źródłem hałasu jest ruch drogowy (według różnych źródeł ok. 70% – 80%), a następnie ruch powietrzny i kolejowy.

Zgodnie z badaniem terenowym przeprowadzonym przez HAINES i in. (1998) dotyczącym przyzwyczajenia ludzi do hałasu komunikacyjnego, nasze postrzeganie hałasu pozostaje takie samo przy stałym poziomie hałasu. Co niezwykle istotne, badanie nie wskazuje, że ludzkie ucho przyzwyczaja się do hałasu.

Jeśli ekspozycja na hałas utrzymuje się przez dłuższy okres, jest to klasyfikowane jako negatywny stres, który bardzo często objawia się reakcjami fizycznymi. Jednym z wyników stresu wywołanego hałasem są reakcje hormonalne, obejmujące uwalnianie adrenaliny, noradrenaliny i kortyzolu. Te hormony wpływają na układ sercowo-naczyniowy, metabolizm, poziom tłuszczu we krwi i ciśnienie krwi. Długotrwały wzrost poziomu kortyzolu może prowadzić do miażdżycy i wyższych poziomów cholesterolu. Jako efekty wtórne, pojawiają się zaburzenia snu.

Ustalono, że istnieje wartość graniczna dotycząca zwiększenia ryzyka zawału serca związana z hałasem, która wynosi 60 dB(A) w ciągu dnia i 50 dB(A) w nocy. Taki poziom i wyższy wywołuje uwalnianie większych ilości hormonów stresu nawet podczas snu, również kiedy hałas nie budzi śpiących ludzi. Przy tym poziomie hałasu ryzyko zawału serca wzrasta o 20%. Hałas stanowi zatem poważne ryzyko dla naszego zdrowia, któremu jesteśmy wystawieni i na które musimy reagować.

Mimo różnych działań, takich jak limity hałasu dla pojazdów silnikowych określone w Dyrektywie UE 2001/43/WE, zalecenia co do rozwoju cichszych opon i nawierzchni dróg redukujących hałas, hałasu nie można całkowicie wyeliminować.

Ekrany akustyczne jako skuteczne reduktory hałasu wzdłuż dróg i miejsc generujących hałas

Bariery dźwiękochłonne wzdłuż intensywnie uczęszczanych tras komunikacyjnych redukują obciążenie hałasem dla środowiska, nie zajmując przy tym zbyt dużo miejsca i nie ingerując w krajobraz (w przypadku ekranów przezroczystych). Problem hałasu jest mocno zauważalny przez społeczeństwo, które nie pozwala na to, aby pozostawić go bez kontroli, co ma odzwierciedlenie w przepisach mówiących o dopuszczalnych wartościach hałasu, jaki może być emitowany przez szlak komunikacyjny. Zapisy prawne określają również szereg właściwości, jakimi muszą się wykazać ekrany.

Definiują cechy wytrzymałościowe, odporności na ogień oraz rodzaj ekranów pod kątem estetyki (czy ekran ma być przezroczysty, czy dopuszczalny jest nieprzejrzysty), pochłaniający dźwięki, czy odbijający itd. Szczegółowa kontrola hałasu wraz z zaleceniami co do sposobu zredukowania go wzdłuż dróg nabiera coraz większego znaczenia w obliczu wzrostu natężenia ruchu.